W gminie Rossosz znajdują się 3 obiekty zaliczane do zabytków, ujęte w Katalogu zabytków sztuki w Polsce, tom VIII, zeszyt 2, powiat Biała Podlaska, wydanym przez Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2006.

 

1. Kościół parafialny pw św. Stanisława BM

fotografia kościoła parafialnego w Rossoszu

     Orientowany, drewniany konstrukcji zrębowej, oszalowany, na kamiennej podmurówce. Bez wyraźnych cech stylowych, pseudobazylikowy, o trójnawowym trójprzęsłowym korpusie, z prostokątną, nieco węższą kruchtą z kwadratową wieżą i wydzielonym, prostokątnym prezbiterium, z przylegającymi zakrystią i składzikiem. Wnętrze dzielone na nawy słupami, połączonymi arkadami o łuku koszowym, kryte stropem, nad nawą środkową i prezbiterium koszowo wyokrąglonym, w nawach bocznych płaskim. Chór muzyczny wsparty na dwóch słupach, o pełnym parapecie. Elewacje dzielone lisicami, okna o profilowanych, deskowych obramieniach. Wieża jednokondygnacyjna, z trójkątnymi szczytami i ostrosłupowym hełmem, obita blachą. Dach dwuspadowy, kryty blachą, nad zakrystią i składzikiem pulpitowy, z neobarokową wieżyczką na sygnaturkę na prezbiterium.

Ołtarze neobarokowe, ok., 1908, stolarz Józef Kulicki: główny jednoosiowy, z kompozytowymi kolumnami wspierającymi odcinkowy naczółek, z rzeźbami śś. Stanisława i Wojciecha Bpów, w zwieńczeniu kielich z hostią w glorii: w polu głównym Matka Boska Różańcowa ze św. Dominikiem, 1910, fundacji Wojciecha Polubca, mal. Aleksander Brzostem, na zasuwie Męczeństwo św. Stanisława, I ćw. XX w.; dwa ołtarze boczne, jednoosiowe, z parami kolumn i rozbudowanymi zwieńczeniami, ze współczesnymi obrazami: w prawym Matka Boska Częstochowska, w lewym Najświętsze Serce Jezusa. Organy 1913, warszawskiej firmy Leopold Hartman, z neoklasycystycznym prospektem. Feretrony pocz. XX w.: dwa neobarokowe, z obrazami Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Antoniego oraz Matki Boskiej Różańcowej i św. Antoniego, neogotycki, z obrazami Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Antoniego. Krucyfiksy: trzy w tradycji barokowej, XIX w.; z trzonem w formie palmy. Kielich z I ćw. XX w., warszawskiej firmy Fregat, stopa płaska, gładka. Puszka neoklasycystyczna. I ćw. XX w., warszawskiej firmy Fregat. Krzyże ołtarzowe, eklektyczne, I ćw. XX w.: dwa warszawskiej firmy Fregat; jeden warszawskiej firmy Bracia Henneberg. Fragment gerydonu, eklektycznego, pocz. XX w., z zielonego marmuru, w formie kolumny z wieńcem winnej latorośli, analogiczny jak w kościele w Sworach, obecnie podstawa paschału. Lichtarze: barokowy, XVIII w., cynowy; dwa eklektyczne, I ćw. XX w.. warszawskiej firmy Fregat.

2. Kapliczka

fotografia kapliczki na skwerku naprzeciwko kościoła parafialnego

      Na osi kościoła, na skwerze murowana kapliczka z 1849 r. Otynkowana, na planie kwadratu, na wysokim cokole z prostokątnymi płyciznami, górna część od frontu i boków otwarta odcinkowymi arkadami na grubych, niskich kolumienkach; daszek namiotowy kryty blachą, w zwieńczeniu ażurowy krzyż na półksiężycu. Wewnątrz żeliwna figurka św. Jana Nepomucena, II poł. XIX w. nieopodal pomnik wzniesiony w 1928 r. upamiętniający 10-lecie odzyskania niepodległości (w formie obelisku) oraz pomnik poświęcony poległym podczas II wojny światowej mieszkańcom Rossosza i okolic, ludności wyznania mojżeszowego oraz aktywnie działającym w okolicznych lasach oddziałom BCh.

 

  3. Nagrobek Anny Onufriewny

nagrobek anny onufriewnej
      Na dawnym cmentarzu prawosławnym nagrobek Anny Onufriewny Maksymowiczowej (zm. 1900),. Późnoklasycystyczny, w formie obelisku z wieńcem kwiatów i krzyżem. Na cokole częściowo czytelna sygnatura, być może warszawskiego zakładu rzeźbiarsko-kamieniarskiego Józefa Norblina i Stefana Bartmańskiego.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Opracował: Marek Kulawiec